Σήμερα είναι η 100η επέτειος της Ημέρας Εθνικής Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας.
Δεν θα μπορούσα να μην γράψω ειδικά σήμερα κάτι για τη σημαντική αυτή ημέρα, γιατί αντικειμενικά είναι μία κάπως… προσωπική υπόθεση. Όχι γιατί έχω κάποιες ιδιαίτερες γνώσεις Ιστορίας, αλλά γιατί πολύ απλά… έχω τη δυνατότητα να γράφω αυτή τη στιγμή αυτό το κείμενο, επειδή η συνονόματη γιαγιά μου κατάφερε το 1922 -σε ηλικία 9 ετών- να περάσει με πλοίο από τη Σμύρνη στη Μυτιλήνη.
Αν λοιπόν δεν τα είχε καταφέρει τότε, δεν θα υπήρχα τώρα. Και το ίδιο ακριβώς ισχύει για το σύνολο των Ελλήνων με καταγωγή από την Ελληνική Κοινότητα της Μικράς Ασίας που γεννήθηκαν, γιατί οι πρόγονοί τους κατάφεραν να επιβιώσουν από αυτή την εθνική τραγωδία.
Εμείς λοιπόν όλοι που προερχόμαστε από τις επονομαζόμενες «χαμένες πατρίδες», δεν μάθαμε για πρώτη φορά την ιστορία αυτής της ιστορίας (της Μικρασιατικής Καταστροφής) διαβάζοντας το σχολικό μας βιβλίο και αποστηθίζοντας ημερομηνίες και γεγονότα που έλαβαν χώρα. Αντιθέτως ρωτήσαμε μία μέρα με τη χαρακτηριστική παιδική αφέλεια που διακρίνει κάθε εγγονάκι τη γιαγιά μας «εσύ, γιαγιά, από πού είσαι»;
Η απάντηση που έλαβε καθένας μας μπορεί να έμοιαζε με του άλλου ή και να ήταν εντελώς διαφορετική. Για ένα πράγμα είμαι σχεδόν βέβαιη όμως. Για το πώς ξεκίνησε αυτή η κουβέντα.
Πρώτα υπήρξε λογικά μία σιγή από το ξάφνιασμα της ερώτησης, ένας αρχικός δισταγμός να μιλήσουν. Εκείνος ο χαρακτηριστικός κόμπος στο λαιμό που σε πνίγει, όταν ανακαλείς στη μνήμη σου κάτι πάρα πολύ δυσάρεστο, που στιγμάτισε τη ζωή σου. Κι έπειτα το τελικό ξέσπασμα σε κλάματα που προκαλεί μία τέτοια οδυνηρή αναπόληση.
Ωστόσο να μη διστάζετε να ρωτάτε τις γιαγιάδες και τους παππούδες σας για να μάθετε όσα έμαθα κι εγώ από πρώτο χέρι. Και για να μάθετε την ιστορία της οικογένειάς σας, αλλά κυρίως για να μη χαθεί η συλλογική ιστορική μνήμη.
ΣΑΠΦΩ Χ. ΣΑΚΚΗ
