Μπαίνουμε αισίως στον 5ο μήνα του 2021 και είναι πλέον ορατό διά γυμνού οφθαλμού σε όλους τους παραγωγικούς φορείς ότι οποιαδήποτε πιθανότητα ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας έχει εξανεμισθεί. Σχέδια, ιδέες και προτάσεις ανάκαμψης υπήρχαν και διαφημίζονταν από καιρού εις καιρό, αλλά δυστυχώς η πολυπόθητη ανάκαμψη δεν διαφαίνεται ακόμη στον ορίζοντα. Απεναντίας, όπως όλα δείχνουν, το οικονομικό έτος 2021 είναι χαμένο από χέρι και μάλλον θα πρέπει να ονειρευόμαστε κάτι καλύτερο προς το τέλος του, αν όχι στις αρχές πια του 2022.
Ξεκινήσαμε λοιπόν με μια ύφεση από τα αποδυτήρια γύρω στο 8% και οι επιπτώσεις της πανδημίας δεν έχουν τελειώσει ακόμα. Η αγορά βρίσκεται στο μεγαλύτερο μέρος της στον πάγο και δεν υπάρχει ορατό σημείο εκκίνησης της, παρ’ όλες τις μεσοβέζικες λύσεις τύπου «click… κάτι»! Οι χώροι της εστίασης και της διασκέδασης βαδίζουν σε αχαρτογράφητα νερά που κατά πάσα πιθανότητα θα καταλήξουν σε αμέτρητα «λουκέτα» και στην ανεργία των πάλαι-ποτέ εργαζόμενων σε αυτούς. Ακόμα και οι εξαγγελίες για άρον-άρον άνοιγμά τους δεν τους δίνει και πολλές ελπίδες επιβίωσης, καθώς τα τρέχοντα κόστη σε λειτουργικά έξοδα είναι ιδιαιτέρως υψηλά.
Συνεπώς η αρχική έλλειψη ρευστότητας της αγοράς τείνει να εξελιχθεί σε παντελή «ξηρασία» με απρόβλεπτες συνέπειες για όλους τους κλάδους επιχειρηματικής δραστηριοποίησης. Τα δε μέτρα οικονομικής στήριξης που ανακοινώθηκαν για της επιχειρήσεις, μοιάζουν με «ασπιρίνη», καθώς αφορούν κυρίως στο «τι δεν θα εισπράξει» το κράτος για φέτος από τους ήδη μη έχοντες! Μάλιστα φιλοδοξεί ότι θα ρεφάρει από τον τουρισμό δίνοντας «γη και ύδωρ» στον κάθε «τουρίστα» εις βάρος των πολιτών της συνεχίζοντας να εφαρμόζει τα μέτρα περιορισμού των μετακινήσεων που ακυρώνουν κάθε προσπάθεια ανάσχεσης της κατάστασης.
Για να μπορέσει λοιπόν η οικονομία να πάρει μπροστά, χρειάζεται ένα γενικευμένο σχέδιο ανάκαμψης τύπου «Μάρσαλ», που όμως δεν βλέπω να υπάρχει η δυνατότητα εκ μέρους του κράτους να μπορεί να το υλοποιήσει. Σύμφωνα με τον Ο.Ο.Σ.Α. προκειμένου να ανασχεθεί η κατάσταση της οικονομίας στην μετά την πανδημία εποχή και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, θα πρέπει άμεσα να δωθούν κίνητρα για επενδύσεις και να ενισχυθεί η παραγωγικότητα. Η έκθεση “Going for Growth” επισημαίνει ότι παρά τη μεγάλη πρόοδο που έχει σημειωθεί σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων, όπως η ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης. Η χαώδης γραφειοκρατία, το κακό ρυθμιστικό πλαίσιο και η δυσκίνητη δικαιοσύνη, εξακολουθούν να δημιουργούν εμπόδια που καθιστούν το επιχειρηματικό περιβάλλον καθόλου φιλικό για την προσέλκυση νέων επενδύσεων και την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Ο Ο.Ο.Σ.Α. επίσης εντοπίζει σημαντικές ελλείψεις του εργατικού δυναμικού σε δεξιότητες, που εμποδίζουν την επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης μέσω της καινοτομίας και των επενδύσεων.
Συμπερασματικά, για να μπορέσει η οικονομία να εμφανίσει σημάδια ανάκαμψης και να επαληθευτούν τα ποσοστά ενίσχυσης του Α.Ε.Π. που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση με βάση τον κρατικό προϋπολογισμό, θα πρέπει να «σπάσει αυγά» με τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα και το όποιο πολιτικό κόστος. Μερικές χρηστικές ιδέες θα ήταν να εκθρονίσει καρεκλοκένταυρους «βασιλείς» από την δημόσια διοίκηση, όπως και να ρίξει χρήμα στην αγορά ενισχύοντας ουσιαστικά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν την ραχοκοκαλιά της οικονομικής ανάπτυξης στην Ελλάδα.
Προσωπικά πιστεύω ότι καμία κυβέρνηση που ως πρωταρχικό της στόχο έχει να παραμείνει για όσο περισσότερο μπορεί στην εξουσία, δεν θα επιδιώξει να σπάσει αποστήματα αιώνων στην δημόσια διοίκηση. Το πολιτικό κόστος θα ήταν ιδιαίτερα βαρύ και δεν θα ήθελε να πληρώσει το μάρμαρο. Επίσης στον τομέα της οικονομίας τα χρήματα που μπορεί να ρίξει στην αγορά πρέπει να είναι λιγοστά, καθώς δίνουμε και αναφορά σε ξένους. Μπορεί η πανδημία να χαλάρωσε την εποπτεία της οικονομίας μας, αλλά δεν την έχει εξαλείψει, και αν δεν θέλουμε να ξαναζήσουμε τις σκηνές του παρελθόντος, θα πρέπει να έχουμε μέτρο τουλάχιστον σ’ αυτό το κομμάτι.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΕΤΣΑΣ
