Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να ανανεώσει την έγκριση της γλυφοσάτης (glyphosate) για άλλα δέκα χρόνια, με ψηφοφορία να έχει προγραμματιστεί για τις 13 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες. Αρχικά ενέκρινε τη χρήση του συγκεκριμένου ζιζανιοκτόνου το 2017 για μια πρώτη πενταετία και στη συνέχεια τον Δεκέμβριο του 2022 για ένα ακόμη έτος.
Η απόφαση αυτή των Βρυξελλών να δώσει το πράσινο φως σε αυτή τη χημική ουσία βασίστηκε σε συμπεράσματα από μια αρχική έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), η οποία διαπίστωσε ότι το glyphosate δεν παρουσίαζε «κρίσιμο τομέα ανησυχίας». Ωστόσο, αυτό το ψήφισμα έχει προκαλέσει συζητήσεις και ανησυχίες στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Το Glyphosate είναι ένα ζιζανιοκτόνο που χρησιμοποιείται ευρέως σε όλο τον κόσμο για την εξάλειψη των ζιζανίων που εισβάλλουν σε γεωργικές καλλιέργειες και η δημοτικότητά του βασίζεται στην αναμφισβήτητη αποτελεσματικότητά του στον έλεγχο των ζιζανίων, στην ευκολία χρήσης του και στο σχετικά προσιτό κόστος του. Ο τρόπος δράσης του είναι να αναστέλλει ένα ένζυμο που είναι κρίσιμο για την ανάπτυξη των φυτών.
Ωστόσο, το glyphosate βρίσκεται στο επίκεντρο της διαμάχης και της συζήτησης λόγω των αυξανόμενων ανησυχιών σχετικά με τον πιθανό αντίκτυπό του στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Σύμφωνα με τον Gergely Simon, Senior Chemicals Officer στο Pesticide Action Network (PAN Europe), μια ΜΚΟ αφιερωμένη στις βιώσιμες γεωργικές πρακτικές και στη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων στην Ευρώπη, «το Glyphosate είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο φυτοφάρμακο στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Χρησιμοποιείται για ποικίλες εφαρμογές, όπως χρήση πριν από τη συγκομιδή και αποξήρανση, αλλά χρησιμοποιείται ακόμη και σε εθνικά πάρκα για την καταπολέμηση χωροκατακτητικών ειδών και γνωρίζουμε ακόμη ότι χρησιμοποιείται αρκετά μεγάλη ποσότητα, για παράδειγμα, κατά μήκος σιδηροδρομικών γραμμών για συντήρηση. Υπάρχουν πολλές άλλες χρήσεις που θα μπορούσα να αναφέρω».
Αλλά η Glyphosate EU, ένας οργανισμός ιδρυμένος από εταιρείες υπέρ του φυτοφαρμάκου, διαφωνεί: «Πολλές από τις εναλλακτικές προσεγγίσεις που προτείνονται για τη διαχείριση των ζιζανίων απαιτούν την επανεισαγωγή μηχανοποιημένων γεωργικών πρακτικών. Εκτός από τον αρνητικό αντίκτυπο που θα είχε αυτό στο περιβάλλον, οι συνθήκες πολλών καλλιεργειών δεν επιτρέπουν τη χρήση μηχανικών μεθόδων, δηλαδή δεν είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα χωρίς να καταστραφούν οι καλλιέργειες. Επιπλέον κανένα μεμονωμένο ζιζανιοκτόνο ή συνδυασμός ζιζανιοκτόνων που είναι επί του παρόντος καταχωρημένο στην Ευρώπη, δεν θα μπορούσε να προσφέρει τα ίδια οφέλη».
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις χαρακτήρισαν την αξιολόγηση της EFSA «σοκαριστική».
«Κατά την άποψή μας, η EFSA υποβάθμισε τα υπάρχοντα στοιχεία από μελέτες σε ζώα και επιδημιολογικές μελέτες σχετικά με τις επιδράσεις του glyphosate, το οποίο μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο DNA σε ορισμένους οργανισμούς», λέει ο Gergely Simon. «Αυτό δείχνει ότι το glyphosate μπορεί να προκαλέσει καρκίνο. Ως εκ τούτου πιστεύουμε ότι σύμφωνα με διεθνείς οδηγίες το glyphosate θα πρέπει να ταξινομηθεί ως καρκινογόνο, κάτι που έχει ήδη γίνει από τον Διεθνή Οργανισμό Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) και επίσης από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικής Έρευνας της Γαλλίας (Inserm). Όλοι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, υπάρχει πιθανή σχέση μεταξύ της έκθεσης στη γλυφοσάτη και της ανάπτυξης καρκίνου».
Ο Gergely Simon τονίζει ωστόσο ότι: «Πολλές μελέτες δείχνουν ότι η έκθεση στο glyphosate μπορεί να συνδεθεί τόσο με τον αυτισμό στα παιδιά όσο και με τη νόσο του Parkinson. Επομένως, πιστεύουμε ότι το γεγονός ότι η EFSA έχει δηλώσει ότι δεν υπάρχει τυποποιημένο πρωτόκολλο για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τη νευροτοξικότητα του glyphosate, θα πρέπει να αποτελεί κρίσιμο πεδίο ανησυχίας, που θα σήμαινε τελικά ότι το glyphosate δεν θα μπορούσε να εγκριθεί όπως είναι σήμερα».
Η Γερμανία έχει υποστηρίξει την εγκατάλειψη της γλυφοσάτης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τον Σεπτέμβριο του 2023, στο τέλος μιας συνάντησης μεταξύ εκπροσώπων των 27 κρατών μελών για να συζητηθεί η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Γερμανός υπουργός Γεωργίας προειδοποίησε για τις απειλές για τη βιοποικιλότητα και τόνισε την ανάγκη για συντονισμένη σταδιακή κατάργηση της γλυφοσάτης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ προειδοποιεί για άνισα επίπεδα προστασίας εντός της ΕΕ. Ήδη από το 2021 η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε την απόφασή της να αποσύρει το glyphosate από την αγορά έως τα τέλη του 2023. Ως εκ τούτου η χώρα αναμένεται να καταψηφίσει την ανανέωση της άδειας χρήσης αυτού του ζιζανιοκτόνου εντός της ΕΕ στην ψηφοφορία που έχει προγραμματιστεί για τις 13 Οκτωβρίου!
Η Γαλλία από την πλευρά της είχε επίσης προσπαθήσει να λάβει περιοριστικά μέτρα όσον αφορά το glyphosate. Το 2017 ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε τη δέσμευσή του να απαγορεύσει πλήρως τη γλυφοσάτη στη Γαλλία πριν από το 2021.
Η PAN Europe διεξήγαγε μια δημοσκόπηση στην οποία τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι ήθελαν πλήρη απαγόρευση φυτοφαρμάκων όπως το glyphosate. «Πιστεύουμε ότι η πρόταση της Επιτροπής όχι μόνο παραβιάζει το δίκαιο της ΕΕ, αλλά και αγνοεί τις βάσιμες ανησυχίες των ευρωπαίων πολιτών. Μόνο το 14% των πολιτών εξέφρασε την υποστήριξή του για τη χρήση του glyphosate. Περίπου τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι ήθελαν πλήρη απαγόρευση », καταλήγει ο Gergely Simon.
ΣΑΠΦΩ Χ. ΣΑΚΚΗ
Πηγή
