Με αφορμή την αυριανή επέτειο της Παλιγεννεσίας, είμαι σίγουρος πως πολλοί από εμάς έχουμε δει βίντεο στο δρόμο, στα οποία διατυπώνεται η ερώτηση του τίτλου, και οι απαντήσεις στέλνουν πελάτες στα ινστιτούτα εμφύτευσης μαλλιών. Επίσης πολλοί από εμάς έχουμε συναναστραφεί ανθρώπους βαθιά ανιστόρητους, οι οποίοι μάλιστα παραδέχονται γελώντας την άγνοια τους. Το αν η γνώση της ιστορίας, έστω και βασική είναι σημαντική, δεν αποτελεί προβληματική του παρόντος άρθρου. Θεωρώντας την σημαντική λοιπόν, γιατί υπάρχει αυτό το φαινόμενο; Οι νέες γενιές μετατράπηκαν ξαφνικά σε αδιάφορες και ανίδεες μάζες;
Οι λόγοι για την άγνοια βασικών γνώσεων τέτοιου είδους μπορεί να είναι πολλοί. Ένα οικογενειακό περιβάλλον το οποίο δεν αφιερώνει τον απαιτούμενο χρόνο στο παιδί. Ένα σχολείο ανίκανο ελέω μυριάδων προβλημάτων, να μεταλαμπαδεύσει γνώσεις. Το διαδίκτυο, το οποίο σαφώς και είναι πιο ενδιαφέρον από το βιβλίο ιστορίας και αρχαίων. Όλα αυτά μπορούν να ισχύουν σε έναν βαθμό. Η βασική αιτία όμως είναι άλλη και μάλιστα βαθύτερη. Από την εποχή του Διαφωτισμού κι έπειτα, οι ανθρωπιστικές επιστήμες δέχονται έναν ανηλεή πόλεμο. Πόλεμο δομικό και ιδεολογικό. Παρότι πολλοί εκπρόσωποι του Διαφωτισμού είχαν ανθρωπιστική μόρφωση, εντούτοις δημιούργησαν ένα κλίμα και μια αντίληψη εχθρική προς τις θεωρητικές επιστήμες. Η βιομηχανική επανάσταση υπήρξε ένας εξίσου σημαντικός παράγοντας. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τις τεράστιες κορυφές που κατέκτησε η φυσική στις αρχές του 20ου αιώνα.
Επομένως, η ιστορία, η γλώσσα, η λογοτεχνία έγιναν σιγά σιγά ασχολίες των κολλημένων, αμφισβητούμενης επιστημονικότητας. Τι με νοιάζει τι έκαναν αυτοί που πέθαναν πριν από 200 χρόνια; Τι σημασία έχει να μάθω αρχαία, αφού είναι μια νεκρή γλώσσα; Γιατί να αναλύσω τι εννοεί ο ποιητής; Δεν προσφέρουν τόσα πράγματα όσο οι φυσικές επιστήμες θα πουν κάποιοι. Αυτές είναι παντού γύρω μας και τις χρησιμοποιούμε κάθε μέρα. Προσθέτει κανείς και την έλλειψη επαγγελματικής αποκατάστασης και τις πενιχρές οικονομικές απολαβές, και δημιουργείται ένα φαινόμενο, σύμπτωμα του οποίου είναι στις 25 Μαρτίου να γιορτάζουμε το Όχι που δεν είπε ο Μεταξάς στους Ιταλούς.
Οι ανθρωπιστικές σπουδές είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Ποτέ δεν θα εκλείψουν, ακόμα και αν γυρίσουμε ξανά στα σπήλαια. Από αυτές πηγάζουν και χάρη σε αυτές υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό οι φυσικές επιστήμες. Οι περισσότεροι που δεν τις θεωρούν σημαντικές, δεν ξέρουν ούτε μαθηματικά, ούτε φυσική κατά διαβολική σύμπτωση. Επίσης πρέπει να παραδεχτούμε επιτέλους ότι οι <> ή <> άνθρωποι είναι συχνά εξαιρετικά μονομερείς και μονοκόμματοι πνευματικά. Έχετε δει ποτέ φιλόλογο να μειώνει ή να υποτιμά τα μαθηματικά;
Το πιο σημαντικό στο τέλος είναι το εξής. Ο καθένας έχει δικαίωμα να ζει στην άγνοια και στη βλακεία. Κανείς δεν μπορεί να τον υποχρεώσει να αλλάξει. Είναι υποχρέωση όμως των υπολοίπων να νομιμοποιούν αυτή τη βλακεία και να μην την υπογραμμίζουν;
