Ο ειδικός στη δημιουργικότητα Sir Ken Robinson αμφισβήτησε τον τρόπο με τον οποίο εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας, υποστηρίζοντας μια ριζική αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο τα σχολικά μας συστήματα καλλιεργούν τη δημιουργικότητα και αναγνωρίζουν πολλαπλούς τύπους νοημοσύνης.
«Έχω ενδιαφέρον για την εκπαίδευση. Εσείς όχι;!
Αν είστε σε ένα πάρτι και λέτε ότι εργάζεστε στην εκπαίδευση και το λες σε κάποιον που ρωτάει “τι κάνεις;” και λες ότι δουλεύεις στην εκπαίδευση, βλέπεις το αίμα να αδειάζει από το πρόσωπό τους σκεπτόμενοι “Θεέ μου. Γιατί σ’ εμένα;! Στη μοναδική νυχτερινή μου έξοδο μέσα την εβδομάδα!”
(γέλια από το κοινό)
«Αλλά αν ρωτήσεις εσύ για την εκπαίδευσή τους, σε καρφώνουν στον τοίχο, γιατί είναι από εκείνα τα πράγματα που επηρεάζει βαθιά τους ανθρώπους, έχω δίκιο; Όπως η θρησκεία και τα χρήματα και άλλα πράγματα. Έτσι, έχω μεγάλο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση, και νομίζω ότι όλοι έχουμε τεράστιο θεμελιώδες ενδιαφέρον σε αυτήν, εν μέρει επειδή η εκπαίδευση είναι που έχει σκοπό να μας οδηγήσει σ το μέλλον.
Κι ένα σημείο πάνω στο οποίο μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι είναι στις πραγματικά εξαιρετικές ικανότητες που έχουν τα παιδιά — στις ικανότητές τους για καινοτομία. Κι ο ισχυρισμός μου είναι πως όλα τα παιδιά έχουν τεράστιο ταλέντο και το σπαταλάμε, αρκετά ανελέητα.
Θέλω λοιπόν να μιλήσω για την εκπαίδευση και για τη δημιουργικότητα. Ο ισχυρισμός μου είναι ότι η δημιουργικότητα τώρα είναι εξίσου σημαντική στην εκπαίδευση με την ικανότητα ανάγνωσης (literacy), και θα πρέπει να την αντιμετωπίζουμε με την ίδια σοβαρότητα.
Πρόσφατα άκουσα μια υπέροχη ιστορία — μου αρέσει να την λέω — ενός μικρού κοριτσιού που ήταν σε μάθημα σχεδίου. Ήταν έξι ετών και ήταν στο πίσω μέρος, σχεδίαζε, κι ο δάσκαλος είπε ότι αυτό το κορίτσι δεν έδωσε σχεδόν ποτέ σημασία, και σε αυτό το μάθημα σχεδίασης, το έκανε. Ο δάσκαλος γοητεύτηκε. Πήγε κοντά της και της είπε: “Τι ζωγραφίζεις;” Και το κορίτσι είπε: «Ζωγραφίζω μια εικόνα του Θεού». Και ο δάσκαλος είπε: «Μα κανείς δεν ξέρει πώς μοιάζει ο Θεός». Και το κορίτσι είπε: «Θα το κάνουν σε ένα λεπτό»!
(γέλια από το κοινό)
«Τα παιδιά θα πάρουν μια ευκαιρία. Αν δεν το ξέρουν, θα φύγουν. Είμαι σωστός; Δεν φοβούνται να κάνουν λάθος. Δεν θέλω να πω ότι το να κάνεις λάθος είναι το ίδιο πράγμα με το να είσαι δημιουργικός. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι αν δεν είστε προετοιμασμένοι να κάνετε λάθος, δεν θα καταλήξετε ποτέ σε κάτι πρωτότυπο. Και μέχρι να γίνουν ενήλικες, τα περισσότερα παιδιά έχουν χάσει αυτή την ικανότητα. Έχουν φοβηθεί μήπως κάνουν λάθος. Και διοικούμε τις εταιρείες μας έτσι. Στιγματίζουμε τα λάθη. Και τώρα τρέχουμε εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα, όπου τα λάθη είναι το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις. Και το αποτέλεσμα είναι ότι εκπαιδεύουμε τους ανθρώπους να ξεμάθουν τις δημιουργικές τους ικανότητες!
Ο Πικάσο είπε κάποτε ότι όλα τα παιδιά γεννιούνται καλλιτέχνες. Το πρόβλημα είναι να παραμείνουμε καλλιτέχνες καθώς μεγαλώνουμε. Το πιστεύω με πάθος αυτό, ότι δεν εξελισσόμαστε προς τη δημιουργικότητα, τουναντίον μεγαλώνουμε αποστασιοποιούμενοι από αυτήν. Ή μάλλον, αποεκπαιδευόμαστε από αυτήν. Γιατί λοιπόν συμβαίνει αυτό;
Tαξιδεύoντας σε όλο τον κόσμο αυτό που σε εντυπωσιάζει είναι πως κάθε εκπαιδευτικό σύστημα στη γη έχει την ίδια ιεραρχία θεμάτων. Όλα. Δεν έχει σημασία πού πας. Θα νόμιζες ότι θα ήταν διαφορετικά, αλλά δεν είναι. Στην κορυφή βρίσκονται τα μαθηματικά και οι γλώσσες και μετά οι ανθρωπιστικές επιστήμες. Στο κάτω μέρος βρίσκονται οι τέχνες. Παντού στη γη. Και σχεδόν σε κάθε σύστημα, επίσης, υπάρχει μια ιεραρχία μέσα στις τέχνες. Η τέχνη και η μουσική έχουν συνήθως υψηλότερη θέση στα σχολεία από το θέατρο και τον χορό. Δεν υπάρχει ένα εκπαιδευτικό σύστημα στον πλανήτη που να διδάσκει χορό κάθε μέρα στα παιδιά με τον τρόπο που τους διδάσκουμε μαθηματικά. Γιατί; Γιατί όχι? Νομίζω ότι αυτό είναι μάλλον σημαντικό. Νομίζω ότι τα μαθηματικά είναι πολύ σημαντικά, αλλά και ο χορός. Τα παιδιά χορεύουν όλη την ώρα αν τους επιτρέπεται, όλοι το κάνουμε.
Ειλικρινά, αυτό που συμβαίνει είναι, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, αρχίζουμε να τα εκπαιδεύουμε σταδιακά από τη μέση και πάνω. Και μετά εστιάζουμε στα κεφάλια τους. Και ελαφρώς προς τη μία πλευρά!
Αν επισκεπτόσουν την εκπαίδευση ως εξωγήινος και έλεγες “Τι είναι η δημόσια εκπαίδευση;” Νομίζω ότι θα πρέπει να καταλήξετε, αν κοιτάξετε το αποτέλεσμα, ποιος τα καταφέρνει πραγματικά με αυτό, ποιος κάνει ό,τι πρέπει, ποιος παίρνει όλους τους πόντους, ποιοι είναι οι νικητές — νομίζω ότι θα πρέπει να καταλήξετε πως σκοπός της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο είναι να παράγει πανεπιστημιακούς καθηγητές. Δεν είναι; Είναι οι άνθρωποι που βγαίνουν στην κορυφή. Και κάποτε ήμουν ένας, οπότε ορίστε!»
(γέλια από το κοινό)
«Τα εκπαιδευτικά μας συστήματα βασίζονται στην ιδέα της ακαδημαϊκής ικανότητας. Και υπάρχει λόγος. Όλα δημιουργήθηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες της βιομηχανοποίησης. Άρα η ιεραρχία των μαθημάτων βασίζεται σε δύο ιδέες.
Νούμερο ένα, ότι τα πιο χρήσιμα θέματα για εργασία βρίσκονται στην κορυφή. Έτσι, πιθανότατα σε απομάκρυναν καλοπροαίρετα από πράγματα στο σχολείο όταν ήσουν παιδί, πράγματα που σου άρεσαν, με το σκεπτικό ότι δεν θα έπιανες ποτέ δουλειά κάνοντας κάτι τέτοιο.
Και το δεύτερο είναι η ακαδημαϊκή ικανότητα, η οποία πραγματικά κυριαρχεί ως συστατικό στην άποψή μας για τη νοημοσύνη, επειδή τα πανεπιστήμια σχεδιάζουν το σύστημα σύμφωνα με την εικόνα τους. Αν το σκεφτείς, ολόκληρο το σύστημα δημόσιας εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο είναι μια παρατεταμένη διαδικασία εισόδου στο πανεπιστήμιο. Και η συνέπεια είναι ότι πολλοί εξαιρετικά ταλαντούχοι, έξυπνοι, δημιουργικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι δεν είναι, επειδή το πράγμα στο οποίο ήταν καλοί στο σχολείο δεν εκτιμήθηκε ή στιγματίστηκε στην πραγματικότητα. Και νομίζω ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να συνεχίσουμε έτσι!
Γνωρίζουμε τρία πράγματα για την ευφυΐα.
Ένα, είναι ποικιλόμορφη! Σκεφτόμαστε τον κόσμο με όλους τους τρόπους που τον βιώνουμε. Σκεφτόμαστε με βάση ερεθίσματα οπτικά, με τον ήχο, κιναισθητικά, με αφηρημένο τρόπο, με κίνηση.
Δεύτερον, η ευφυΐα είναι δυναμικά αναπτυσσόμενη! Αν κοιτάξετε τις αλληλεπιδράσεις ενός ανθρώπινου εγκεφάλου, η ευφυΐα είναι υπέροχα διαδραστική. Ο εγκέφαλος δεν χωρίζεται σε διαμερίσματα. Στην πραγματικότητα, η δημιουργικότητα — την οποία ορίζω ως τη διαδικασία του να έχεις πρωτότυπες ιδέες που έχουν αξία — τις περισσότερες φορές προκύπτει μέσω της αλληλεπίδρασης διαφορετικών τρόπων να βλέπεις τα πράγματα. Παρεμπιπτόντως, υπάρχει κι ένας άξονας νεύρων που ενώνει τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου, που ονομάζεται corpus callosum. Είναι πιο παχύς στις γυναίκες κι αυτός είναι πιθανώς ο λόγος που οι γυναίκες είναι καλύτερες στο multitasking, όπως μία γυναίκα μπορεί να μαγειρεύει, να έχει να κάνει με ανθρώπους στο τηλέφωνο, να μιλάει με τα παιδιά, να βάφει το ταβάνι … παράλληλα!»
(γέλια από το κοινό)
«Και το τρίτο πράγμα σχετικά με την ευφυΐα είναι ότι είναι διακριτή (distinct)… διά γυμνού οφθαλμού! Δεν μπορούμε για παράδειγμα να διακρίνουμε πάρα πολύ εύκολα ένα εξαιρετικό καλλιτεχνικό ταλέντο μπροστά στα μάτια μας;»
ΣΑΠΦΩ Χ. ΣΑΚΚΗ
Πηγή
https://www.ted.com/talks/sir_ken_robinson_do_schools_kill_creativity
